راش

درخت راش, (به انگلیسی: Beech) متعلق به خانواده (تیره) فاگاسه (به انگلیسی: Fagaceae) است. از تیرهٔ فاگاسه، سه جنس (سرده) مهم به نام‌ های راش (Fagus)، بلوط (Quercus) و شاه‌ بلوط (Castanea) در ایران وجود دارد. جنس راش (نام علمی: Fagus)، ۱۰ تا ۱۳ گونه دارد که در نیم کره شمالی منتشر شده‌ اند و از این تعداد تنها گونهٔ راش شرقی (Fagus Orientalis) در ایران وجود دارد.

راش‌ ها از درختان غنی و مهم در جنگل­‌ های جهان هستند. هر یک از گونه­‌ های آن ضمن شباهت‌ هایی که با یک دیگر دارند تفاوت ­‌هایی از لحاظ شکل درخت، خواص و اقلیم محل سکونت آن ها نیز دارند. این درخت دارای چوبی قرمز مایل به قهوه ای کم رنگ می باشد که در مقابل آب با دوام بوده و برای استفاده در داخل ساختمان، ساخت انواع ابزار، ظروف، اسباب بازی و دیگر صنایع کاربرد دارد.

شرایط مناسب برای رشد درخت راش

درخت راش جز درختان نیمه سایه پسند تا سایه پسند است. به همین علت در جنگل های شمال ایران، جنگل های راش بیشتر در جهت شمالی دیده می شوند که آفتاب کمتری به این قسمت ها می تابد که این حالت به علت نم پسند و سایه پسند بودن درخت راش است. این درختان خاک هایی که آب زیاد دارند را نمی پسندند. نم زیاد در خاک را تحمل نمی کنند و در خاک های دارای زه کش، اسیدی، خنثی و قلیایی رشد می کنند.

این نوع درخت به سرما مقاوم است ولی برای نهال های کوچک درخت راش این مورد فرق می کند و نهال های جوان از سرمای دیررس بهاره و از سرمای زودرس پاییزه آسیب می بینند. هم چنین سرمای ناگهانی و غیر یکنواخت و طولانی مدت در زمستان به چوب آن صدمه می رساند. گونه راش جز درختان بسیار زیبایی است که در جنگل های ایران دیده می شود. این زیبایی به علت داشتن تاج منحصر به فرد است و وقتی در زمستان برگ ها خزان می کنند، یکی از راه های شناسایی درخت است که این شناسایی از طریق تاج منحصر به فرد درخت انجام می شود.

فرم تاج درخت راش ناشی از شاخه های ستبر و تنومند است؛ به این شکل که شاخه های فرعی درخت با زاویه تندی نسبت به یک دیگر از درون هم خارج می شوند که از راه های شناخت این درخت است. درخت دارای تنه صاف و هم چنین پوست صافی است. این پوست صاف در اثر درجه حرارت زیاد آفتاب دچار سوختگی پوست می شود که در ادامه باعث از بین رفتن کامبیوم می شود و شکاف هایی در چوب درخت ایجاد می کند. در کل تقارن، فرم تاج ،پیچیدگی تنه و وضعیت گستردگی شاخه ها تحت تاثیر عوامل ژنتیکی درخت قابل تغییر است

انواع

چوب های راش انواع زیادی دارند که از درخت های مختلف راش تهیه می شوند. در این بخش مهم ترین آن ها را خواهیم گفت.

• اروپایی

ارتفاع این گونه معمولاً حدود ۸۰ تا ۱۳۰ فوت و قطر آن ۳ تا ۵ فوت می باشد. عمر این درخت ها به طور میانگین ۲۰۰ سال است و حدود ۳۰ سال طول می کشد تا به بلوغ کامل برسند. این نوع چوب به عنوان راش گرجستانی هم شناخته شده است.

•  آمریکایی

درختان راش آمریکایی به طور معمول تا ارتفاع ۷۵ فوت رشد می کنند، ولی امکان دارد در شرایط جنگلی انبوه به ۱۲۰ فوت هم برسند. آن ها می توانند در انواع مختلفی از خاک رشد کرده و تا ۴۰۰ سال عمر کنند.

• راش مس

چوب راش مس برای کارهای متعددی هم چون تجهیزات ورزشی، مبلمان، سوخت، ظروف پخت و پز و ساخت ابزار استفاده می شود. علاوه بر این، از این چوب به طور سنتی برای پخت انواع ماهی دودی استفاده می شود؛ زیرا این چوب به خوبی می سوزد. رنگ این چوب مس، خاکستری روشن است که اغلب ظاهری چروکیده دارد.

• ژاپنی

به طور کلی این نوع چوب راش در سر تا سر جنگل های ژاپن یافت می شود، همان طور که از نام آن معلوم است متعلق به سرزمین ژاپن است

نوع برگ درخت راش:

درخت راش ذاتا خزان کننده است و برگ های این درخت در فصل پاییز خزان می کنند. این برگ ها به شکل متناوب روی شاخه ها قرار گرفته اند. شکل برگ های این درخت بیضی شکل و یا بیضی متمایل به تخم مرغی است و انتهای برگ ها باریک است و در بعضی مواقع نوک تیز می شوند. رنگ سطح روی برگ های درخت راش، سبز درخشان و سطح زیرین آنها به رنگ سبز روشن است. حاشیه برگ ها بی دندانه، کمی مواج و پوشیده از کرک های ابریشمی است (حالت چرمی دارند). هم چنین در هر برگ ۹ تا ۱۴ جفت رگ برگ دیده می شود.

بذر افشانی درخت راش:

در درخت راش، گل های نر به شکل شاتون های کوتاه، گرد و یا کروی شکل است که هر گل نر بین ۸ تا ۱۲ عدد پرچم کوتاه و ضخیم دارد. گل های ماده معمولا شاتون ندارند، و به صورت جفت و در یک گریبان فلسی قرمز مایل به قهو ه ای قرار می گیرند. میوه اش به شکل فندق چوبی سه وجهی است که میوه این درخت توسط خار نرمی پوشیده شده و با ۴ والد باز می شود.

درخت راش با زادآوری طبیعی و با بذر پاشی در فصل پاییز و زمستان تکثیر می شود و این درخت معمولا هر ۵ سال یک بار بذر فراوانی تولید می کند. این درخت از گونه درختان بذر سنگین است طوری که وزن هر دانه بذر شرقی به ۱۸۲ گرم می رسد. این درخت در طول یک سال حدود ۳۰۰۰۰ بذر تولید می کند که وزن کلی آن ها حدود ۴ تا ۵ کیلو گرم است. محل رویش آن در جنگل های حوزه خزر از آستارا تا گرگان است. در شمال ایران اغلب در محدوده ی ارتفاعی ۶۵۰ تا ۲۰۰۰ متر از سطح دریا قرار رشد می کند.

ویژگی ها

ویژگی های زیادی برای گونه های مختلف چوبی وجود دارد که این ویژگی ها، به شرایط زیست محیطی آنها بستگی دارد. این خواص مثل قطر برابر سینه درخت، سطح مقطع درخت، حجم درخت موجود در هکتار، ارتفاع کلی درخت، ارتفاع قالب (ارتفاع تنه بدون شاخه) و کیفیت تنه درختان جز شرایط اکولوژیک و وابسته به محیط رشد درخت است. مهم ترین گونه های خانواده راش از لحاظ ارتفاع قالب در ارتفاع ۹۰۰ تا ۱۵۰۰ متر از سطح دریا رشد می کنند. کوتاه ترین درختان راش در ارتفاع ۱۶۰۰ متر به بالا دیده می شوند. بنابراین هرچه از ارتفاع ۱۵۰۰ متر بالاتر برویم ارتفاع کلی درخت کم می شود.

دلایل استفاده از چوب راش

دلایل زیادی برای اسفاده از آن وجود دارد که در پایین به آن ها اشاره می کنیم:

۱. قابل انعطاف

۲. بادوام

۳. ضربه گیری بالا

۴. مقرون به صرفه

۵. بی بو

جنگل راش در ایران

جنگل این درخت در روستای سنگده، یکی ازارزشمندترین درخت‌های منطقه هیرکانی، دامنه جنگلی قله خرونرو از توابع سوادکوه است. به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد، چوب راش را که در جنگل‌های ایران فراوان یافت می‌شود. در موارد مختلف از جمله برای ساختمان، منازل روستایی و ساخت بسیاری چیز‌ های دیگر استفاده می‌کنند. این درخت در جلگه تقریبا نایاب است، اما در جنگل راش و در ارتفاعات کوهستان‌ ها فراوان است. در گیلان و مازندران در ارتفاع بیش از دو هزار متر از سطح دریا جنگل‌های خالص آن رشد می کند.

برای سفر به جنگل‌ های بکر سواد کوه از جاده‌ های جنگلی و بی نظیر منطقه عبور و میان درختان بلند و متراکم پیاده‌ روی دل پذیری را تجربه خواهید کرد. البته، می‌ توانید با قدم زدن در طبیعت دل گشای این ناحیه، تنفس در هوای لطیف جنگل و شنیدن نغمه‌ سرایی پرندگان خوش‌ آواز، خستگی ناشی از کار و فعالیت‌ های زندگی روزمره را فراموش خواهید کرد.

برای دیدن محصولات ساخته شده چوبی روی rashhandmade.com کلیک نمایید.

کاربردها

چوب درختان راش کاربرد های فراوانی دارد که در این بخش به آن ها اشاره خواهیم کرد:

۱. ساختمان سازی

یکی از مصارف اصلی استفاده از این چوب در ساختمان سازی می باشد که برای ساخت قسمت های مختلفی از سقف مورد استفاده قرار می گیرد. موارد استفاده از چوب راش در ساخت انواع روکش، کف پوش، جعبه، آلات موسیقی زیبا، اشیا چرخنده و سایر اشیاء چوبی است.

۲. تخته سه لایی

علاوه بر موردهای ذکر شده، از این چوب برای ساخت تخته چند لایی استفاده می شود. متداول ترین تخته چند لایی، تخته سه لایی است که نسبت به سایر تخته های چند لایی نازک تر است، با این حال دارای استحکام بالایی می باشد.

۳. مبلمان

برای مبلمان از چوب ها مختلفی می توان استفاده کرد، اما چوب راش به دلیل داشتن استحکام بالا، اغلب یک انتخاب محبوب در میان سازندگان  مبل است؛ چون باعث تولید مبلمان بسیار زیبا با رنگ چوبی روشن می شود که محبوبیت بسیار بالایی در میان افراد دارد.

یکی از بارزترین خصوصیات چوب راش که آن را به گزینه ای عالی برای مبلمان تبدیل کرده است، بی بو بودن آن می باشد، به خصوص که اگر از بوی چوب خوشتان نیاید. علاوه بر مبلمان، استفاده از چوب آن برای انواع میزهای مدرن بسیار مناسب می باشد؛ زیرا ساختار این نوع چوب بسیار ظریف بوده و به تولید کننده این فرصت را می دهد که وسایل چوبی ساخته شده ظاهری تمیز داشته باشد.